Trải qua những thời kỳ phong kiến Lý – trần – Lê, thẩm mỹ trang trí, điêu khắc trong Hoàng thành bao gồm bước kế thừa, đồng thời cải cách và phát triển thêm các mô tuýp, trường phái mới, khiến cho sự đa dạng mẫu mã nhưng thống nhất: toàn bộ vì sự thống lĩnh của ngôi vị thiên tử.
Bạn đang xem: Nghệ thuật điêu khắc thời lê
Rồng đá thời Lê
Thời Lý, Phật giáo được các nhà vua đặc biệt khuyến khích, đến tầm sử gia Lê Văn Hưu phải viết rằng: “Nhân dân thừa nửa là sư sãi, trong nước ở đâu cũng bao gồm chùa chiền”. Cũng chính vì thế, nghệ thuật trang trí, điêu khắc trong Hoàng thành thời Lý là việc kết hợp hài hòa và hợp lý giữa biểu tượng của sang trọng và biểu tượng của Phật giáo. Hình tượng rồng, phượng nằm gọn gàng trong hình tượng cánh sen, lá đề đó là sự làm phản ánh rõ nét nhất xu hướng phối hợp giữa “vương” với “đạo”.
Nghệ thuật trang trí, điêu khắc thời Lý khôn cùng độc đáo, chủ yếu dựa trên chất liệu gốm, khu đất (nung) và đá. Đề tài được ưa sử dụng nhất trong thời kỳ này là dây leo, mây, nước, hoa sen, hoa cúc, lá đề, long uốn khúc mềm mại, thanh thản trên sóng nước – mong ước xuất phát nền nông nghiệp lúa nước, đồng thời cũng đề đạt sự tích nối liền với vị vua đầu triều trong phòng Lý: Vừa dời đô tới Đại La đã nhìn thấy điềm rồng vàng cất cánh lên từ bỏ sông nước.
Nét rất đặc trưng trong nghệ thuật và thẩm mỹ trang trí, điêu khắc triều Lý diễn đạt ở hình tượng con rồng. Long trong nghệ thuật trang trí, điêu khắc thời Lý không trình bày sự uy vũ, mà hiện hữu lên vẻ thanh tao, mơ mộng, lãng mạn, khoan hòa với vị tha như triết lý của nhà Phật, đồ vật triết lý luôn khuyên răn con tín đồ ta kiêng xa vòng bạo lực, tránh xa ham mong muốn thể hiện tại sức mạnh.
Thời Trần, với tinh thần thượng võ cùng niềm trường đoản cú hào về sức khỏe 3 lần đánh tan giặc Nguyên – Mông, quân giặc từng gieo giắc nỗi khiếp sợ, chết người ở bất kỳ nơi nào bao gồm vó con ngữa của chúng phi qua – thì mô tuýp phô trương sức mạnh trong thẩm mỹ và nghệ thuật trang trí, chạm trổ được miêu tả khá rõ nét. Mặc dù rằng, thời Trần, đạo Phật vẫn còn đấy rất phổ biến trong thôn hội, với nhà è cổ cũng vẫn thực hiện sự phối kết hợp giữa biểu tượng Phật giáo với hình mẫu vương quyền vào các thành phầm trang trí, điêu khắc, mà lại triết lý nhà phật tránh xa sự phô trương mức độ mạnh đã hết là mối ràng buộc quá lớn so với nhà Trần. Những đường nét trang trí, điêu khắc nhà Trần đã dần dần thoát ly khỏi sự mượt mại, uyển chuyển, tinh tế và sắc sảo của thời Lý, đưa sang tôn thờ đầy đủ đường nét phóng khoáng, bạo dạn mẽ, diễn tả sức dũng mạnh và uy quyền. Rõ ràng nhất là sự chuyển đổi trong tế bào tuýp sinh sản hình bé rồng. Long thời trằn to khỏe hơn rồng thời Lý, phương diện to và dữ tợn hơn với 5 móng vuốt sắc và nhọn dưới từng bàn chân. Vật liệu thịnh hành được áp dụng trong nghệ thuật trang trí, chạm khắc thời è cổ đã mở rộng hơn thời Lý, bao gồm cả đá, gốm, đất (nung) với gỗ.
Bước quý phái thời Lê, Phật giáo không còn được trọng vọng, nhường cách cho Nho giáo. Điều này cũng dễ dàng hiểu, vì chưng tư tưởng của đạo nho rất thân cận với cơ chế quân chủ ở ngẫu nhiên đâu, do thế, người ta vẫn điện thoại tư vấn Nho giáo là đạo “trị quốc”. đông đảo đề thi trong quy trình thi cử đều bắt đầu từ tư tưởng chủ yếu của Nho giáo, bởi vậy đã tạo nên một lực lượng nhà Nho phần đông trong buôn bản hội, trong những số ấy có những người thăng tiến trong tuyến phố quan chức, những người không thăng tiến thì ưa chuộng với nghề thầy Nho, và những lớp cầm cố hệ đơn vị Nho khác tiếp nối ra đời, tạo thành thành thế tại vị chãi của Nho giáo dưới thời Lê.
Do tác động nặng vật nài của tư tưởng Nho giáo, nghệ thuật trang trí, chạm trổ thời Lê cũng với nặng tính khuôn thước, mẫu mực. Bởi vì thế, những người thợ bằng tay không được khuyến khích để thăng hoa trong mỗi lần sáng chế ra gần như tác phẩm trang trí, điêu khắc. Tính nghệ thuật, tính độc đáo trong những tác phẩm trang trí, chạm trổ thời Lê vị vậy không cao như thời Lý và thời Trần.
Các thành tựu điêu khắc bên dưới thời Lê được giữ gìn trọn vẹn nhất cho đến bây giờ là 11 con rùa đội bia vào Văn Miếu. 11 con rùa này cũng phản ánh khá rõ tính khuôn thước trong thẩm mỹ điêu khắc thời Lê. Đôi dragon đá thềm năng lượng điện Kính Thiên, còn giữ giàng đến ngày nay trong quần thể trung thực lòng cổ Hà Nội, cũng ko thoát ly được tứ tưởng của Nho giáo, mang tính mẫu mực của hình tượng rồng đế vương vãi với vóc dáng trang nghiêm, dữ tợn.
Xem thêm: Top 20 Game Trang Phục Phi Tần Nhà Thanh Ý Tưởng, Game Trang Phục Phi Tần Nhà Thanh
Tóm lại, thẩm mỹ trang trí, chạm trổ trong Hoàng thành, diễn tả qua những di tích, di vật cùng bề mặt đất và mới được khai quật, đều có những nét rực rỡ mang tính đại diện cao đến nhận thức với hệ tứ tưởng ngơi nghỉ mỗi thời.